دکتر حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در ابتدای همایش مجازی «پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی» ضمن تشکر از استادان و همراهانی که در نشست شرکت کرده‌اند گفت: زبان فارسی برای همۀ ما ملت‌های فارسی‌زبان دریچه‌ای به سوی گذشته است. با زبان فارسی است که می توانیم بدانیم مادران و پدران ما در گذشته چگونه فکر می‌کردند و چه بر آن‌ها گذشته است.

وی با بیان اینکه این رشتۀ پیوند ما با گذشتگان است توضیح داد: ما با زبان می‌توانیم کاری کنیم که آیندگان ما را بشناسند. زبان ابزار ارتباطی افقی و طولی ماست. ما در طول زبان، ارتباط درزمانی با گذشتگان برقرار می‌کنیم و در محور افقی ارتباط هم‌زمانی با همعصران خود برقرار می‌کنیم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به بیش از ۳۱ سال فعالیت این نهاد اشاره کرد و گفت: ما در طول ۳۱ سال گذشته در فرهنگستان به توانایی های زبان فارسی بیشتر پی بردیم. از نظر ما زبان فارسی توانایی اینکه احتیاج‌های ما را در روزگار کنونی برطرف کند را دارد. وظیفۀ ماست که این قابلیت ها را کشف کنیم و از قوّه به فعل درآوریم.

وی ادامه داد: فرهنگستان در سه دهۀ گذشته بیش از شصت‌هزار لغت و اصطلاح به تصویب رسانده است و چاپ یک فرهنگ جامع را در دست تألیف دارد که بالغ بر ۳۵ جلد است. دو جلد این کتاب تا کنون منتشر شده است و جلد سوم آن هم اخیراً به چاپ رسیده است.

دکتر حداد عادل با اشاره به اینکه بیش از دویست کتاب و ده مجلۀ علمی و پژوهشی تخصصی در رشته‌های مختلف در فرهنگستان چاپ شده که همگی هم در دسترس است، گفت: فرهنگستان یک دانشنامۀ ۱۲جلدی هم به نام زبان و ادب فارسی منتشر کرده که بسیاری از دانش‌ها و حکمت‌های فارسی در آن مندرج شده است.

وی در ادامه ضمن اشاره به جایگاه فردوسی افزود: فردوسی کاخ بزرگی را با رنجی سی‌ساله ساخت تا زبان از باد و باران گزند نبیند و همین‌طور شده است. در این هزار و اندی سال که از سرودن شاهنامه گذشته است زبان فارسی در مقابل باد و طوفان ایستادگی کرده است.

رئیس بنیاد سعدی ادامه داد: فردوسی حماسۀ جاودانه‌ای است که بیش از شصت‌هزار بیت آفریده است، این حماسه در روستاها نقل محافل و در مجامع مردمی مثل قهوه‌خانه‌ها و زورخانه‌ها وسیلۀ پیوند و سرگرمی آن‌ها بوده است. اما به همان اندازه که عامۀ مردم شیفتۀ شاهنامه هستند پژوهشگران و استادان آن را مانند دریای عمیقی می‌دانند که پژوهش بیشتری را طلب می‌کند.

دکتر حداد عادل با بیان اینکه این حماسه شبیه فتح‌نامه‌های بعد از خودش نیست، گفت: اینکه یک حکیم اثر حماسی بسراید باید ما را به فکر برانگیزد. در این هزار سال ده‌ها اثر شعری دیگر به تقلید از شاهنامه سروده شده است. بسیاری از شاعران برای سلاطین خود بر وزن شاهنامه اشعاری سروده‌اند اما هیچ‌کدام شاهنامه نشده است؛ چراکه شاهنامه فتح‌نامه نیست، یک منظومۀ انسانی است. مجموعه‌ای از ارزش‌ها و راه و رسم زندگی است.

وی با بیان اینکه مردم با خواندن شاهنامه احساس می‌کنند خودشان را می بینند، گفت: به همین دلیل است که در ایران روز پاسداشت زبان فارسی روز بزرگداشت فردوسی نامیده شده است.

رئیس بنیاد سعدی در انتها ضمن تشکر دوباره از استادان و همراهان این نشست گفت: آخرین سخن این است که فارسی را پاس بدارید.