دکتر غلامعلی حدادعادل عصر یکشنبه (۲۸ خرداد) در آیین اختتامیۀ هشتمین جشنواره خاتم (ویژه پیامبر رحمت(ص)) سخنان خود را با طرح این پرسش که «شناخت پیامبر(ص) چه آثاری دارد و چه نتایجی از شناختن و شناساندن پیامبر(ص) عاید دیگران می‌شود؟» آغاز کرد.

وی گفت: مسلما شناخت پیامبر (ص) یک راه بسیار خوب برای شناخت خودِ اسلام است تا ما راه و رسم مسلمانی را از پیامبر (ص) بیاموزیم؛ زندگی پیامبر (ص) یعنی اسلام. رسول اکرم (ص) به یک معنا، جلوه خودِ قرآن است، یعنی وقتی گفته می‌شود قرآن ناطق، پیامبر (ص) نسخه و ترجمه دیگری از حقایق و معارف قرآنی در عالم انسانی و اجتماعی است.

وی ادامه داد: قرآن کریم هم پیامبر (ص) را اسوه، الگو، متر و معیار می‌داند. در آیاتی نیز خداوند به مسلمانان می‌فرماید که ما شما را یک ملت میانه و معتدل و دور از افراط و تفریط قرار دادیم تا شما برای دیگر ملت‌ها گواه و نمونه باشید و پیامبر (ص) نمونه‌ای است برای شما. یعنی امت اسلامی باید با مشاهده پیامبر (ص) خود را بسازد و این امت الگویی برای دیگر مردم جهان باشد. در برخی آیات نیز از پیامبر (ص) به‌عنوان شاهد و الگو در روز قیامت یاد شده است. اینها همه بر این دلالت می‌کند که هرچه بیشتر پیامبر (ص) را بشناسیم، اسلام را بهتر خواهیم شناخت. زندگی پیامبر (ص)، اسلام را با همه ابعادش معرفی می‌کند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنان خود با رد اندیشه سکولار گفت: اینکه پیامبر (ص) مخصوصا پس از هجرت به مدینه به‌عنوان یک دولتمرد و حاکم ظاهر می‌شوند و دقیقا به‌عنوان یک وظیفه الهی به اقتصاد، عدالت اجتماعی، آباد کردن جامعه و جنگ و صلح می‌پردازند و به طور کل جامعه را ایجاد می‌کنند، بهترین پاسخ برای کسانی است که فکر می‌کنند می‌توان مسلمان بود و اندیشه سکولار داشت. زندگی پیامبر (ص) یعنی پیوند دین و سیاست، یعنی سیاست و حکومت که ما از آن به ولایت تعبیر می‌کنیم و این معنا در متن دین است. یکی از آثار معرفی پیامبر (ص) فهم همین معناست. رسول اکرم (ص) عارفی نیست که در گوشه‌ای نشسته باشد تا رهگذری عبور کند و ایشان به او نصیحتی کند. پیامبر (ص) به تعبیر امیرالمومنین (ع): «طبیبٌ دوارٌ بطبه» است؛ یعنی کیف حاوی دارو و درمان خود را به‌دست گرفته و دنبال بیمار می‌گردد نه اینکه گوشه‌ای بنشیند تا مردم برای درس اخلاقی به سراغ ایشان بروند. پیامبر (ص) از جامعه منزوی نیستند، بلکه در متن قرار دارند. اینها همه آثاری است که بر شناخت رسول اکرم (ص) مترتب است.

حدادعادل در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه بهترین راه خداشناسی، پیغمبرشناسی است، گفت: شناخت پیامبر (ص) نه فقط اسلام‌شناسی، بلکه خداشناسی است، یعنی خدا را می‌توان با دیدن پیامبر (ص) باور کرد. در فلسفه یک مقام ثبوت و یک مقام اثبات داریم. مقام ثبوت یعنی بودن یک چیزی و مقام اثبات یعنی شناختن یک چیز. در اینجا بحث ما خداوند در مقام اثبات است، یعنی ما بندگان خدا را از چه راه‌هایی می‌شناسیم و از چه راه‌هایی به وجود او پی می‌بریم؟ شناخت پیامبر (ص)، یکی از راه‌های شناخت خداوند است. در هر دوره‌ای که پیامبری مبعوث شده، یک نفر در زمین ادعا کرده که با خدا از طریق وحی ارتباط دارد. اگر با دیدن پیامبر بفهمیم که از جانب خدا آمده و پیام آورده است، در این‌صورت روی دیگر سکه، قبول کردن پیام‌رسان است و اگر ادعای پیامبر را قبول کنیم و او را درست بشناسیم، در واقع پیامبر وجود خدا را اثبات می‌کند. وقتی پیامبری معجزه می‌آورد، دو فایده دارد: پیامبری او را قبول کنیم و اینکه خدایی این معجزه را به او داده است. وقتی انسان وحی را باور کند، در واقع خدا را باور کرده است. گیرنده وحی پیامبر است و فرستنده وحی خداوند. اعتقاد به خدا از راه پیامبر، راه بسیار اطمینان‌بخشی است.

وی افزود: وقتی شهریار می‌گوید: «دل اگر خداشناسی، همه در رخ علی بین * به علی شناختم من به خدا قسم خدا را» این مصرع به طریق اولی درباره پیامبر(ص) صدق می‌کند. امیرالمومنین(ع) در نهج‌البلاغه درباره پیامبر (ص) حرف زده و این یکی از میدان‌هایی است که باید نویسندگان را به قلم زدن در آن تشویق کنیم؛ یعنی توصیف پیامبر (ص) از نگاه امیرالمومنین (ع).

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اضافه کرد: آیا از خودتان پرسیده‌اید که چرا در این دو سه دهه اخیر اینقدر دشمنان اسلام نسبت به شخصیت پیامبر (ص) بغض دارند و به ساحت ایشان توهین می‌کنند؟ دشمنان برای مقابله با بیداری اسلامی، سراغ شخص پیامبر (ص) رفته‌اند. در واقع اهانت به رسول اکرم (ص) و قداست‌زدایی از پیامبر (ص)، سوزاندن ریشه اعتقاد به خدا هم هست. در واقع می‌خواهند با یک تیر دو نشان بزنند و این نشان از ظرفیت مهمی در وجود پیامبر (ص) دارد. روح جامعه اسلامی، رسول اکرم (ص) است.

حدادعادل با اشاره به اینکه مسیحی‌ها در قرون وسطی برای اینکه اسلام در جامعه‌شان نفوذ نکند، بدترین تهمت‌ها را به پیامبر (ص) می‌زدند، ادامه داد: در سال ۱۳۴۶ کتابی از سوی حسینیه ارشاد منتشر شد که شهید مطهری در تألیف  آن نقش محوری داشت. در جلد دوم این مجموعه مقالات که آن زمان بهترین کتاب درباره اسلام و پیامبر (ص) بود، مقاله مفصلی در حدود ۹۰ صفحه با عنوان «اسلام از دریچه چشم مسیحیان» نوشته مجتبی مینوی درج شد که او در این مقاله قدرت تحقیقی خود را برای یک موضوع دینی به‌کار گرفته است. توصیه می‌کنم در بخش علمی جشنواره خاتم به این مقاله توجه شود. براساس محتوای این مقاله، زمانی که اروپایی‌ها متوجه دروغ‌های گفته شده درباره اسلام و پیامبر (ص) شدند، رابطه آنها با توده‌های مسلمان و ریشه‌های مسلمانی عوض شد و این موضوع را در نوشته‌های اندیشمندان بسیاری همچون آنه ماری شیمل و کارلایل می‌توان دید. پیشنهاد می‌کنم یک کتاب‌شناسی سیره پیامبر (ص) تألیف کنید. یعنی سعی کنید حداقل همه منابع فارسی که در زمینه معرفی پیامبر (ص) وجود دارد، ببینید.

وی افزود: هدف گرفتن شخص پیامبر(ص) در دنیای امروز به‌عنوان یک عکس‌العمل به انقلاب اسلامی در واقع هدف گرفتن ریشه‌ای است که این انقلاب از آن پدید آمده است. در واقع می‌خواهند ریشه انقلاب و اسلام را نابود کنند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پایان گفت: دفتر نشر فرهنگ اسلامی با راه‌اندازی این جشنواره، این پیام را می‌دهد که ما فقط ناشر نیستیم و سیره پیامبر (ص) به‌عنوان بهترین سرچشمه شناخت فرهنگ اسلامی در دستور کار ما است. این جشنواره که هشت سال مستمر ادامه پیدا کرده، کار مبارکی است. توصیه می‌کنم با ارزیابی این هشت دوره، نوآوری‌هایی برای ادامه و توسعه کار و شناختن و شناساندن پیامبر (ص) کشف کنید. امیدوارم این کار شما به‌صورت ظریف، زیبا، هنرمندانه، ذوقی و در عین‌حال منطقی، باعث شود که اسلام، توحید و نبوت در جامعه ما بیشتر و بهتر شناخته شود.