رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مراسم مجازی بزرگداشت مرحوم استاد لایق شیرعلی؛ ادیب و شاعر تاجیکستان گفت: استاد لایق شیرعلی را شاید بتوان به ملک الشعرای بهار قیاس کرد؛ که مانند بهار به ادبیات قدیم فارسی تسلط و با سبک خراسانی انس داشته و از آن ریشه‌ها و سرچشمه‌ها مایه گرفته و زبان امروز خویش را خلق کرده است.

به گزارش ایرنا، در این مراسم که به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی سه شنبه چهارم خردادماه ۱۴۰۰ در فضای مجازی برگزار شد، غلامعلی حدادعادل بیان کرد: بعد از فروپاشی شوروی دل همه ایرانیان از استقلال تاجیکستان شاد شد؛ پیش از آن آشنایی با تاجیکستان و باخبر شدن از مردم آن سامان، رؤیایی دست نیافتنی بود. ما شهرهایی مانند خجند را در حافظه و تاریخ خود می‌جستیم که برایمان در بوستان سعدی آمده بود و تصور و تصویری که از این شهرها داشتیم شبیه تصور لیلی و مجنون بود و هرگز فکر نمی‌کردیم روزی به این شهرهای تاریخی و دوست داشتنی راه یابیم

تاجیکستان مانند صندوق جواهری برای ما بود که می‌دانستیم کجاست اما نمی‌توانستیم به سمت آن برویم و پس از استقلال تاجیکستان با گوهرهایی که در آن صندوق ارزشمند بود، مخصوصاً با نویسندگان و شاعران و ادبیانی که در یک قرن اخیر تحولی در نظم و نثر زبان فارسی در تاجیسکتان ایجاد کردند اشنا شدیم.

وی افزود: و چنین بود که صدرالدین علمی، لاهوتی و بسیاری دیگر را بهتر شناختیم و یکی از شاعران نام آور آن خطه استاد لایق شیرعلی بود که من نخستین بار ایشان را در آغاز استقلال تاجیکستان در سفر به دوشنبه ملاقات کردم و از احترام مردم تاجیک به وی آگاه گشتم.

وی در شمار استادان و ادبیانی است که در پیشرقت و تحول مثبت زبانی و شعری در تاجیکستان اثری ماندگار داشته‌اند؛ البته ما نمی‌توانیم استادان تاجیکی را بهتر از خود تاجیکی‌ها به آنان معرفی کنیم و هرچه درباره این استادان می گوییم از خود استادان تاجیکی شنیده‌ایم.

حدادعادل ادامه داد: یکی از راه‌های معرفی بزرگان تاجیک مقایسه آنان با هم دوره‌های خودشان است؛ هم ایران و هم تاجیکستان در یک سده گذشته مرحله گذار از ادبیات سنتی به ادبیات امروز را طی کرده‌اند و همچنان که زبان و نویسندگی و ترجمه فارسی از ملالت‌های نثر قاجار و قبل‌تر از آن آزاد شده و همه کس فهم و دقیقتر شده و این رشد در شعر فارسی در این یک قرن رخ داده است، در تاجیکستان هم این تحول رخ داده و همانطور که کسانی در ایران وظیفه این تحول را داشته‌اند در تاجیکستان هم این گونه بوده است.

استاد لایق شیرعلی را شاید بتوان به ملک الشعرای بهار قیاس کرد؛ البته که این شباهت کامل نیست و ممکن است موارد اختلاف زیادی داشته باشد اما موارد اشتراک موردنظر ماست.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: وی مانند بهار به ادبیات قدیم فارسی تسلط داشته و با سبک خراسانی انس داشته و پس از آن از آن ریشه‌ها و سرچشمه‌ها مایه گرفته و زبان امروز خویش را خلق کرده است. وی سبک خراسانی قرن ۵ و ۶ را تکرار نکرده است اما در عین حال که به زبان معاصر خود و طبق اقتضای روزگار سخن گفته، از آن سرچشمه‌ها مدد گرفته است.

وی متاسفانه عمر چندانی نداشت و حتی به ۶۰ سالگی نرسید و همانند آفتابی بود که در وسط آسمان و نیم روز عمر خویش غروب کرد و اگر می‌ماند راهی که در پیش گرفته بود را بهتر و بیشتر طی می‌کرد و یادگارهای ارجمندتری به جای می‌گذاشت.

حداد عادل در انتها گفت: ما در ایران وظیفه داریم استادان به نام تاجیکستان را به ایرانیان معرفی کنیم و قطعاً استاد لایق شیرعلی یکی از آنان است.

ریشه من، منشا اجداد من

اصل من، ایران من، بنیاد من

جان ما چون رشته دو ‌بافت است

بافتٍ من، تار و پود یاد من

گر نباشی سینه ما می‌درد

دشمن ایمان من، جلاد من

چند غافل ماندی از درد دلم

یک توئی امروز هم‌فریاد من

بعد سامانی مرا سامان نماند

باد بر کف شد هنرآباد من

از ورارود این همه غافل مباش

دست رستم یاز بر امداد من

می‌توان مقایسه‌ای عملی میان استاد لایق شیرعلی و ملک الشعرای بهار در قالب پایان نامه‌ای دانشگاهی در دوره کارشناسی ارشد به عمل آورد.

وی افزود: آرزو می‌کنم روابط میان جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان هرچه زودتر بهتر و هموارتر و راه‌های آشنایی گشوده‌تر گردد و مردان فرهیخته از هردوسو به آثار نویسندگان و ادبیان کشور دسترسی داشته باشند و ما و تاجیکستان دست در دست هم برای رفاه و صلح هردو کشور جلو بروم.